Heimleg opningskonsert i kultursalen!
PROGRAM:
Agathe Backer Grøndahl:
Brudeslaat frå Norske folkeviser og folkedanse, op. 30.
Edvard Grieg:
Strykekvartett nr. 1 i g-moll, op. 27.
Edvard Grieg:
Jeg elsker dig, frå Hjertets Melodier, op. 5.
Tekst: H. C. Andersen.
Solveigs sang, frå Peer Gynt.
Tekst: Henrik Ibsen.
Jonas Øren:
Nostalgia
med Agathe Backer Grøndahl: Siklebekken og Fanitullen frå Norske folkeviser og folkedanse, op. 30.
OleBullsHits:
Norsk dans no. 1 og Norsk dans no. 2 av Edvard Grieg.
Musikarar:
Sveinung Bjelland, klaver
Liv Hilde Klokk-Bryhn, fiolin
Per Kristian Skalstad, fiolin
Ida Klokk-Bryhn, bratsj
Aine Suzuki, bratsj
Audun Sandvik, cello
Frida F. Waaler Wærvågen, cello
Zoran Markovic, kontrabass
Embrik Snerte, fagott
Björn Nyman, klarinett
Per Håkon Oftedal, trompet
Jonas Øren, dans
Ann-Margrit Silfverhielm, sang
Marin Stallemo Bakke, hardingfele
Programomtale - ved husskribent Arne Søholt:
Agathe Backer Grøndahl:
Brudeslaat, Siklebekken og Fanitullen frå Norske folkeviser og folkedanse, op. 30.
Agathe Backer Grøndahl (1847 – 1907) hadde ein sterk posisjon i det som gjerne blir omtalt som gullalderen i norsk musikkhistorie. Ho var pianist av internasjonalt format og sette ein høg standard for komande generasjonar. Som ein av våre mest produktive komponistar stod ho – som einaste kvinne – i fremste rekkje blant norske toneskaparar i si samtid. Ho hadde eit nært venskap til Edvard Grieg. Grieg sette venskapen med Agathe Backer Grøndal så høgt at han tileigna henne fleire av sine aller mest kjende songar.
Ho er dessutan syster til den kjende biletkunstnaren Harriet Backer.
Det var songen og klaverstykket som skulle bli hennar naturlege uttrykksform, og i alt skreiv ho 250 romansar og rundt 150 klaverstykke.
Op. 30 er ei samling på 11 folkeviser og folkedansar, arrangerte for klaver. Vi får høyre tre av desse på dagens konsert: Brudeslaat, (ein bruremarsj, truleg frå Lom), Siklebekken, (ein springar etter Myllarguten), og Fanitullen, (ein halling, også etter Myllarguten; denne må ikkje forvekslast med den Fanitull-varianten som var kjenningsmelodi til Norsktoppen).
Edvard Grieg:
Strykekvartett nr. 1 i g-moll, op. 27.
1. Un poco Andante – Allegro molto ed agitato – Allegro agitato – Più mosso – Presto – Prestissimo
2. Romanze. Andantino – Allegro agitato – Tempo I – Allegro agitato – Tempo I
3. Intermezzo. Allegro molto marcato – Più vivo e scherzando – Coda – Vivo
4. Finale. Lento – Presto al Saltarello – Presto - Un poco Andante – Presto
Edvard Grieg (1843 – 1907) oppheld seg i 1877-78 i Lofthus i Hardanger. Han var no inne i ein svært produktiv periode, og det var her han skreiv eitt av dei mest betydningsfulle verka sine, Strykekvartett i g-moll, op. 27. Grieg skreiv i alt tre strykevartettar, men denne var den einaste han fullførte. Kvartetten har eit heilt anna preg enn dei tidlegare verka. Grieg verken kunne eller ville løyse formproblema på samme måte som tidlegare. I eit brev til sin danske ven G. Matthison-Hansen skriv han:
«Jeg tror, det er på denne måte jeg skal finde mig selv igjen. Hvilket Mas jeg har med Formerne gjør du Dig ingen Ide om, men det kommer ogsaa af, at jeg holdt paa at stagnere, og dette kom atter igjen dels af mange Lejlighetsarbeider (Peer Gynt, Sigurd Jorsalfar og andet Stygt), dels af for megen Folkelighet. Til den agter jag at sige 'Farvel, Skygge', hvis det lader sig gjøre.»
Både med omsyn til klang og formoppbygging er kvartetten nyskapande og sette spor etter seg i europeisk musikk. Det er temmeleg sikkert at han var eit av dei viktigaste forbilda for Debussy då han skreiv sin strykekvartett 10 år seinare. M.a. finn vi parallellføring av dissonerande akkordar og bruk av store «klangblokker», stiltrekk som heilt klart peikar framover mot impresjonismen. Verket blei ein publikumssuksess, men fagpressa var delt. Somme kritikarar meinte verket var for rått, eksperimentelt og lite «kvartettmessig».
Edvard Grieg:
Jeg elsker dig, frå Hjertets Melodier, op. 5. Tekst: H. C. Andersen.
Solveigs sang, frå Peer Gynt. Tekst: Henrik Ibsen.
Dette er utan tvil to av Griegs aller mest kjente og oftast framførte songar. Musikkforlaget Peters trykte over nokre få tiår meir enn 60 000 særtrykk av Jeg elsker dig, og det er gjort over 300 innspelingar av han, m.a. av Frank Sinatra, Bing Crosby, Kirsten Flagstad og Jussi Björling.
OleBullsHits
Korleis hadde det høyrdest ut om Ole Bull og Grieg var frå Transylvania?
Med ei blanding av bulgarske rytmar, norske nasjonalskattar og ein dose galskap tok arrangøren Bjørn Andor Drage frå Bodø i 2006 for seg noko av det mest rotekte, norske som finst, som Griegs norske dansar, Harald Sæveruds Kjempeviseslåtten (som her fekk tittelen Kjempefiss), Ole Bulls Seterjentens søndag som blei døpt om til Samejentas lørdag. Vi finn Holmenkollmarsj/Holmenkollmas, Valdresmarsj/Våtdraktsmarsj og I Dovregubbens hall, gjenskapt som Dovro Gosh. I alt 15 spor fins det på plata som blei innspelt i 2006 av MiNenseblet (MiN = Musikk i Nordland). «Noen vil sikkert hevde dette er heftig manipulering av de norske musikkhistoriske hovedgener, og det er sannsynligvis noen som vil mene at dette er farligere enn å spise genmanipulert mais og syntetisk sukker», skriv Drage.